Zheng Chang, Paul Lichtenstein,  Brian M. D’Onofrio, Arvid Sjölander, Henrik Larsson.

Serious Transport Accidents in Adults With Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder and the Effect of MedicationA Population-Based Study

JAMA Psychiatry. 2014;71(3):319-325. doi:10.1001/jamapsychiatry.2013.4174.

Dat ADHD van invloed is op de verkeersveiligheid, is een kwestie die in Nederland de Tweede Kamer al gehaald heeft. De verschillende aspecten van dit probleem zijn nu opnieuw belicht in een grootschalig onderzoek van het Karolinska Instituut te Stockholm (met een oud-voetballer van Feijenoord als een van de co-auteurs). 

Een dergelijk onderzoek is alleen maar mogelijk in Scandinavië, waar ze uitgebreide en bevolkingsregisters bijhouden, waarin ook de psychiatrische diagnosen en het medicatiegebruik vermeld worden. In een landelijk cohort van 18- tot 40-jarigen werden 17.406 ADHD patiënten geïdentificeerd (10.528 mannen en 6.880 vrouwen), deze onderzoeksgroep werd vergeleken met een overeenkomende controlegroep van mensen zonder ADHD. Gedurende 3 jaar werd voor beide groepen het optreden van ernstige verkeersongevallen bijgehouden, terug te vinden in hetzelfde register als een nood-bezoek aan het ziekenhuis dan wel overlijden aan een verkeer-gerelateerd trauma.   

Hiermee werd grotendeels bevestigd wat van tevoren verwacht werd. In vergelijking met de controle-groep  verhoogde ADHD het risico op ernstige verkeersongevallen (bij mannen met gemiddeld 47%, bij vrouwen met 45%). Het gebruik van medicatie was bij mannelijke patiënten geassocieerd met een reductie met 58% van ditzelfde risico (feitelijk een normalisatie van het risico), maar dit beschermend effect werd bij vrouwen met ADHD niet gevonden (een duidelijke verklaring hiervoor ontbreekt).

De resultaten zijn vooral veelbetekenend omdat zo’n grote groep onderzocht kon worden. Er zijn ook duidelijke klinische implicaties: als behandelaars kunnen we patiënten hiermee overtuigen van de meerwaarde van behandeling. Maar het onderzoek maakt duidelijk dat er nog meer winst te halen is voor de verkeersveiligheid. Patiënten met ADHD zullen als groep minder veilig rijden, dus is het belangrijk hen op te sporen. Gezien het duidelijke effect van medicamenteuze behandeling (althans: voor mannen) moet vanuit het oogpunt van preventie van ongevallen de nadruk meer liggen op het opsporen van chauffeurs met nog niet eerder vastgestelde en dus nog onbehandelde ADHD, eerder dan bij de ADHD- chauffeurs die al in behandeling zijn.

Pieter-Jan Carpentier